Қысқаша көбейту формулалары көмегімен сандық өрнекті ықшамдау

()

Қысқаша көбейту формулаларын пайдаланып сандық өрнектерді ықшамдау

Қысқаша көбейту формулалары көбіне сандық өрнектерді ықшамдау кезінде қолданылады.

1.6. Есептеңіз:

1) $\sqrt {\dfrac{{{{149}^2} - {{76}^2}}}{{{{457}^2} - {{384}^2}}}} $

Шешуі

$$\sqrt {\frac{{{{149}^2} - {{76}^2}}}{{{{457}^2} - {{384}^2}}}} = \sqrt {\frac{{(149 - 76)(149 + 76)}}{{(457 - 384)(457 + 384)}}} = \sqrt {\frac{{73 \cdot 225}}{{73 \cdot 841}}} = \sqrt {\frac{{225}}{{841}}} = \frac{{15}}{{29}}$$

2) $\dfrac{{{{71}^2} - {{23}^2} + 94 \cdot 42}}{{{{62}^2} - {{32}^2}}}$

Шешуі

$$\frac{{{{71}^2} - {{23}^2} + 94 \cdot 42}}{{{{62}^2} - {{32}^2}}} = \frac{{(71 - 23)(71 + 23) + 94 \cdot 42}}{{(62 - 32)(62 + 32)}} = $$ $$ = \frac{{48 \cdot 94 + 94 \cdot 42}}{{30 \cdot 94}} = \frac{{94(48 + 42)}}{{94 \cdot 30}} = 3$$

3) $\sqrt {{9^2} \cdot {{5,3}^2} - {{25,2}^2}} $

Шешуі

$$\sqrt {{9^2} \cdot {{5,3}^2} - {{25,2}^2}} = \sqrt {{9^2} \cdot {{5,3}^2} - {9^2} \cdot {{2,8}^2}} = $$ $$ = \sqrt {{9^2} \cdot \left( {{{5,3}^2} - {{2,8}^2}} \right)} = \sqrt {{9^2} \cdot (5,3 - 2,8)(5,3 + 2,8)} = $$ $$ = 9\sqrt {2,5 \cdot 8,1} = 9\sqrt {\frac{{25 \cdot 81}}{{100}}} = \frac{{9 \cdot 5 \cdot 9}}{{10}} = 40,5$$

4) $0,3\sqrt {\dfrac{{{{115}^2} - {{15}^2}}}{{130}}} + \dfrac{1}{{17}}\sqrt {\dfrac{{{{273}^2} - {{16}^2}}}{{257}}} $

Шешуі

$$0,3\sqrt {\frac{{{{115}^2} - {{15}^2}}}{{130}}} + \frac{1}{{17}}\sqrt {\frac{{{{273}^2} - {{16}^2}}}{{257}}} = $$ $$ = 0,3\sqrt {\frac{{100 \cdot 130}}{{130}}} + \frac{1}{{17}}\sqrt {\frac{{257 \cdot 289}}{{257}}} = $$ $$0,3 \cdot 10 + \frac{1}{{17}} \cdot 17 = 4$$

5) $\sqrt {\dfrac{{{{(\sqrt {11} )}^3} - {{(\sqrt 7 )}^3}}}{{\sqrt {11} - \sqrt 7 }} + \sqrt {77} } \cdot (\sqrt {11} - \sqrt 7 )$

Шешуі

$$\sqrt {\frac{{{{(\sqrt {11} )}^3} - {{(\sqrt 7 )}^3}}}{{\sqrt {11} - \sqrt 7 }} + \sqrt {77} } \cdot (\sqrt {11} - \sqrt 7 ) = $$ $$\sqrt {\frac{{(\sqrt {11} - \sqrt 7 )(11 + \sqrt {77} + 7)}}{{\sqrt {11} - \sqrt 7 }} + \sqrt {77} } \times (\sqrt {11} - \sqrt 7 ) = $$ $$ = \sqrt {11 + 2\sqrt {77} + 7} \cdot (\sqrt {11} - \sqrt 7 ) = \sqrt {{{(\sqrt {11} + \sqrt 7 )}^2}} \cdot (\sqrt {11} - \sqrt 7 ) = $$ $$ = (\sqrt {11} + \sqrt 7 ) \cdot (\sqrt {11} - \sqrt 7 ) = 4$$

6) $\dfrac{{27 \cdot \left( {{{1,7}^3} - {{1,5}^3}} \right)}}{{{{5,1}^2} + 5,1 \cdot 4,5 + {{4,5}^2}}}$

Шешуі

$$\dfrac{{27 \cdot \left( {{{1,7}^3} - {{1,5}^3}} \right)}}{{{{5,1}^2} + 5,1 \cdot 4,5 + {{4,5}^2}}} = \frac{{27 \cdot \left( {{{1,7}^3} - {{1,5}^3}} \right)}}{{{3^2}\left( {{{1,7}^2} + 1,7 \cdot 1,5 + {{1,5}^2}} \right)}} = $$ $$ = \frac{{3(1,7 - 1,5)\left( {{{1,7}^2} + 1,7 \cdot 1,5 + {{1,5}^2}} \right)}}{{{{1,7}^2} + 1,7 \cdot 1,5 + {{1,5}^2}}} = 3 \cdot 0,2 = 0,6$$

7) $\left( {\dfrac{{\sqrt {{{561}^2} - {{459}^2}} }}{{4\frac{2}{7} \cdot 0,15 + 4\frac{2}{7}:\frac{{20}}{3}}} + 4\sqrt {10} } \right):\dfrac{1}{3}\sqrt {40} $

Шешуі

$$\left( {\frac{{\sqrt {{{561}^2} - {{459}^2}} }}{{4\frac{2}{7} \cdot 0,15 + 4\frac{2}{7}:\frac{{20}}{3}}} + 4\sqrt {10} } \right):\frac{1}{3}\sqrt {40} = \left( {\frac{{\sqrt {102 \cdot 1020} }}{{4\frac{2}{7}(0,15 + 0,15)}} + 4\sqrt {10} } \right):\frac{2}{3}\sqrt {10} = $$ $$ = \left( {\frac{{102\sqrt {10} }}{{\frac{{30}}{7} \cdot \frac{3}{{10}}}} + 4\sqrt {10} } \right) \cdot \frac{3}{{2\sqrt {10} }} = \left( {\frac{{238\sqrt {10} }}{3} + 4\sqrt {10} } \right) \cdot \frac{3}{{2\sqrt {10} }} = \frac{{250\sqrt {10} }}{3} \cdot \frac{3}{{2\sqrt {10} }} = 125$$

8) $0,125 \cdot \left( {{{2,1}^3} + 12 \cdot 2,1 \cdot 1,9 + {{1,9}^3}} \right)$

Шешуі

$$0,125 \cdot \left( {{{2,1}^3} + 12 \cdot 2,1 \cdot 1,9 + {{1,9}^3}} \right) = \left| {{a^3} + 3ab(a + b) + {b^3} = {{(a + b)}^3}} \right| = $$ $$ = 0,125 \cdot ({2,1^3} + 3 \cdot 2,1 \cdot 1,9 \cdot \underbrace {(2,1 + 1,9)}_{ = 4} + {1,9^3}) = \frac{1}{8}{(2,1 + 1,9)^3} = \frac{1}{8} \cdot {4^3} = 8$$

9) ${0,298^3} + 3 \cdot 0,298 \cdot 0,702 + {0,702^3}$

Шешуі

$${0,298^3} + 3 \cdot 0,298 \cdot 0,702 + {0,702^3} = \left| {{{(a + b)}^3} = {a^3} + 3ab(a + b) + {b^3}} \right| = $$ $$ = {0,298^3} + 3 \cdot 0,298 \cdot 0,702 \cdot \underbrace {(0,298 + 0,702)}_{ = 1} + {0,702^3} = {(0,298 + 0,702)^3} = 1$$

10) ${27^5} - 25 \cdot 26 \cdot 27 \cdot 28 \cdot 29 - 15 \cdot {81^2}$

Шешуі

$${27^5} - 25 \cdot 26 \cdot 27 \cdot 28 \cdot 29 - 15 \cdot {81^2} = |27 = x| = $$ $$ = {x^5} - (x - 2)(x - 1)x(x + 1)(x + 2) - 15 \cdot {3^2} \cdot {x^2} = $$ $$ = {x^5} - x\left( {{x^2} - 4} \right)\left( {{x^2} - 1} \right) - 15 \cdot 9{x^2} = {x^5} - {x^5} + 5{x^3} - 4x - 15 \cdot 9{x^2} = $$ $$ = 5 \cdot {27^3} - 4 \cdot 27 - 3 \cdot 5 \cdot 9 \cdot {27^2} = 5 \cdot {3^9} - 108 - 5 \cdot {3^9} = - 108$$

11) $3 \cdot 5 \cdot \left( {{4^2} + 1} \right)\left( {{4^4} + 1} \right)\left( {{4^8} + 1} \right) - {16^8} - 4$

Шешуі

$3 \cdot 5 \cdot \left( {{4^2} + 1} \right)\left( {{4^4} + 1} \right)\left( {{4^8} + 1} \right)$ өрнегін ${4^2} - 1$ айырмасына бөліп, қысқаша көбейту формуласы бойынша көбейткіштерге жіктейміз: $$3 \cdot 5 \cdot \left( {{4^2} + 1} \right)\left( {{4^4} + 1} \right)\left( {{4^8} + 1} \right) \cdot \frac{{\left( {{4^2} - 1} \right)}}{{\left( {{4^2} - 1} \right)}} - {16^8} - 4 = $$ $$ = \frac{{15 \cdot \left( {{4^2} - 1} \right)\left( {{4^2} + 1} \right)\left( {{4^4} + 1} \right)\left( {{4^8} + 1} \right)}}{{\left( {{4^2} - 1} \right)}} - {16^8} - 4 = $$ $$ = \frac{{15 \cdot \left( {{4^4} - 1} \right)\left( {{4^4} + 1} \right)\left( {{4^8} + 1} \right)}}{{15}} - {16^8} - 4 = $$ $$ = \left( {{4^8} - 1} \right)\left( {{4^8} + 1} \right) - {16^8} - 4 = {4^{16}} - 1 - {16^8} - 4 = $$ $$ = {4^{16}} - 1 - {4^{16}} - 4 = - 5.$$



Жазба сіз үшін қаншалықты қажет болды?

Жұлдызшаның үстінен басыңыз!

Сіз бұл жазбаны қажетті деп таптыңыз...

Әлеуметтік желіде бөлісіңіз!

Бұл жазбаның сіз үшін қажетті болмағаны өкінішті!

Жазбамызды жақсартайық!

Жазбаны жақсартуға қандай ұсыныс айтар едіңіз?

Осы тақырыптағы посттар

Пікір қалдыру

Сіздің электронды почтаңыз жарияланбайды, Міндетті жолдарды толтырып шығыңыз.