Көрсеткіштік теңдеулер (Рустюмова 3.1.3)

()

 +/-  - Есептің жауабын көрсету/көрсетпеу.

▲/▼ - Жауап орнын жасыру/шығару

   ×    - Сұрақты алып тастау.

Жаңа айнымалы енгізу арқылы теңдеуді шешіңіз.

№ 1 Теңдеуді шешіңіз: $4 \cdot {\left( {\dfrac{3}{2}} \right)^{2x}} + 15 \cdot {\left( {\dfrac{3}{2}} \right)^x} = 54$

Шешуі: $${\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} = m$$ $$4 \cdot {m^2} + 15m = 54$$ $$4{m^2} + 15m - 54 = 0$$ $$n = {15^2} + 4 \cdot 4 \cdot 54 = 1089 = {33^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{ - 15 \pm 33}}{8} = \left\langle \begin{array}{l}\frac{{ - 48}}{8}\\\frac{{18}}{8}\end{array} \right.$$ $${\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} \ne - \frac{{48}}{8};\quad {\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} = \frac{{18}}{8}$$ $${\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} = \frac{9}{4}$$ $${\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} = {\left( {\frac{3}{2}} \right)^2}$$ $$x = 2$$

№ 2Теңдеуді шешіңіз: $0,2 \cdot {5^{2x}} - 4,8 \cdot {5^x} - 5 = 0$

Шешуі: $${5^x} = m$$ $$0,2 \cdot {m^2} - 4,8 \cdot m - 5 = 0\quad \left| { \times 5} \right.$$ $${m^2} - 24m - 25 = 0$$ $$D = {( - 24)^2} + 4 \cdot 25 = 676 = {26^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{24 \pm 26}}{2} = {\left\langle \begin{array}{l}25\\ - 1\end{array} \right.}$$ $${5^x} = 25;\quad {5^x} \ne - 1$$ $$x = 2$$

№ 3 Теңдеуді шешіңіз: ${4^x} - 10 \cdot {2^{x - 1}} - 24 = 0$

Шешуі: $${2^{2x}} - 10 \cdot {2^x} \cdot \dfrac{1}{2} - 24 = 0$$ $${2^{2x}} - 5 \cdot {2^x} - 24 = 0$$ $${2^x} = m$$ $${m^2} - 5m - 24 = 0$$ $$D = 25 + 4 \cdot 24 = 121 = {11^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{5 \pm 11}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}8\\ - 3\end{array} \right.$$ $${2^x} = 8;\quad {2^x} \ne - 3$$ $$x = 3$$

№ 4 Теңдеуді шешіңіз: ${25^x} + 24 \cdot {5^{x - 1}} - 1 = 0$

Шешуі: $${5^{2x}} + 24 \cdot {5^x} \cdot \frac{1}{5} - 1 = 0\quad \left| { \times 5} \right.$$ $$5 \cdot {5^{2x}} + 24 \cdot {5^x} - 5 = 0$$ $${5^x} = m$$ $$5 \cdot {m^2} + 24m - 5 = 0$$ $$D = {24^2} + 4 \cdot 5 \cdot 5 = 676 = {26^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{ - 24 \pm 26}}{{5 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l} - 5\\\frac{1}{5}\end{array} \right.$$ $${5^x} = \frac{1}{5};\quad {5^x} \ne - 5$$ $$x = - 1$$

№ 5 Теңдеуді шешіңіз: ${2^{x + 1}} + {4^x} = 80$

Шешуі: $${2^x} \cdot 2 + {2^{2x}} - 80 = 0$$ $${2^x} = m$$ $$2m + {m^2} - 80 = 0$$ $${m^2} + 2m - 80 = 0$$ $$D = 4 + 4 \cdot 80 = 324 = {18^2}$$ $${m_{1/2}} = \frac{{ - 2 \pm 18}}{2} = \left\langle \begin{array}{l} - 10\\8\end{array} \right.$$ $${2^x} \ne - 10;\quad {2^x} = 8$$ $$x = 3$$

№ 6 Теңдеуді шешіңіз: ${2^{2x - 3}} - 3 \cdot {2^{x - 2}} + 1 = 0$

Шешуі: $${2^{2x}} \cdot \frac{1}{8} - 3 \cdot {2^x} \cdot \frac{1}{4} + 1 = 0$$ $${2^{2x}} - 3 \cdot {2^x} \cdot \frac{1}{4} \cdot {8} + 8 = 0$$ $${2^{2x}} - 6 \cdot {2^x} + 8 = 0$$ $${2^x} = m$$ $${m^2} - 6m + 8 = 0$$ $$D = 36 - 4 \cdot 8 = 4 = {2^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{6 \pm 2}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}2\\4\end{array} \right.$$ $${2^x} = 2;\quad {2^x} = 4$$ $$x = 1;\quad x = 2$$

№ 7 Теңдеуді шешіңіз: ${9^{x - 1}} - {3^{x + 1}} + {3^{x - 3}} = 1$

Шешуі: $${3^{2x - 2}} - {3^x} \cdot 3 + {3^x} \cdot \frac{1}{{27}} = 1$$ $${3^{2x}} \cdot \frac{1}{9} - {3^x} \cdot 3 + {3^x} \cdot \frac{1}{{27}} = 1;\quad \left| { \times 27} \right.$$ $${3^{2x}} \cdot 3 - 81 \cdot {3^x} + {3^x} = 27$$ $$3 \cdot {3^{2x}} - 80 \cdot {3^x} - 27 = 0$$ $${3^x} = m$$ $$3{m^2} - 80m - 27 = 0$$ $$D = 6400 + 4 \cdot 3 \cdot 27 = 6724 = {82^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{80 \pm 82}}{{3 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l} - \frac{1}{3}\\27\end{array} \right.$$ $${3^x} \ne - \frac{1}{3};\quad {3^x} = 27$$ $$x = 3.$$

№ 8 Теңдеуді шешіңіз: $5 \cdot {49^{3x}} = 2 \cdot {7^{3x}} + 3$

Шешуі: $$5 \cdot {7^{6x}} - 2 \cdot {7^{3x}} - 3 = 0$$ $${7^{3x}} = m$$ $$5 \cdot {m^2} - 2m - 3 = 0$$ $$D = 4 + 4 \cdot 5 \cdot 3 = 64 = {8^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{2 \pm 8}}{{5 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}1\\ - \frac{2}{5}\end{array} \right.$$ $${7^{3x}} = 1;\quad {7^{3x}} \ne - \frac{2}{5}$$ $${7^{3x}} = {7^0}$$ $$3x = 0$$ $$x = 0$$

№ 9 Теңдеуді шешіңіз: ${9^x} + 8 \cdot {3^{x - 1}} - 1 = 0$

Шешуі: $${3^{2x}} + 8 \cdot {3^x} \cdot \frac{1}{3} - 1 = 0;\quad \left| { \times 3} \right.$$ $$3 \cdot {3^{2x}} + 8 \cdot {3^x} - 3 = 0$$ $${3^x} = m$$ $$3{m^2} + 8m - 3 = 0$$ $$D = 64 + 4 \cdot 3 \cdot 3 = 100 = {10^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{ - 8 \pm 10}}{{3 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l} - 3\\\frac{1}{3}\end{array} \right.$$ $${3^x} \ne - 3;\quad {3^x} = \frac{1}{3}$$ $$x = - 1$$

№ 10 Теңдеуді шешіңіз: $33 \cdot {2^{x - 1}} - {4^{x + 1}} = 2$

Шешуі: $$33 \cdot {2^x} \cdot \frac{1}{2} - {2^{2x + 2}} - 2 = 0$$ $$\frac{{33}}{2} \cdot {2^x} - {2^{2x}} \cdot 4 - 2 = 0,\quad \left| { \times 2} \right.$$ $$33 \cdot {2^x} - 8 \cdot {2^{2x}} - 4 = 0$$ $${2^x} = m$$ $$33m - 8{m^2} - 4 = 0\quad \left| { \times ( - 1)} \right.$$ $$8{m^2} - 33m + 4 = 0$$ $$D = {33^2} - 4 \cdot 8 \cdot 4 = 961 = {31^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{33 \pm 31}}{{8 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}4\\\frac{1}{8}\end{array} \right.$$ $${2^x} = 4;\quad {2^x} = \frac{1}{8}$$ $$x = 2;\quad x = - 3$$

№ 11 Теңдеуді шешіңіз: ${6^{2x}} - 8 \cdot {6^x} + 12 = 0$

Шешуі: $${6^x} = m$$ $${m^2} - 8m + 12 = 0$$ $$D = 64 - 4 \cdot 12 = 16 = {4^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{8 \pm 4}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}6\\2\end{array} \right.$$ $${6^x} = 6;\quad {6^x} = 2$$ $$x = 1;\quad x = {\log _6}2$$

№ 12 Теңдеуді шешіңіз: ${3^{4\sqrt x }} - 4 \cdot {3^{2\sqrt x }} + 3 = 0.$

Шешуі: $${3^{2\sqrt x }} = m$$ $${m^2} - 4m + 3 = 0$$ $$D = 16 - 4 \cdot 3 = 4 = {2^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{4 \pm 2}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}3\\1\end{array} \right.$$ $${3^{2\sqrt x }} = 3,\quad \quad {3^{2\sqrt x }} = 1$$ $$2\sqrt x = 1,\quad \quad 2\sqrt x = 0$$ $$\sqrt x = \frac{1}{2},\quad \quad x = 0$$ $$x = \frac{1}{4}$$

№ 13 Теңдеуді шешіңіз: $17 \cdot {2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} - 8 = 2 \cdot {4^{\sqrt {{x^2} - 8x} }}$

Шешуі: $$17 \cdot {2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} - 8 - 2 \cdot {2^{2\sqrt {{x^2} - 8x} }} = 0$$ $${2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} = m$$ $$17m - 8 - 2{m^2} = 0$$ $$2{m^2} - 17m + 8 = 0$$ $$D = 289 - 4 \cdot 8 \cdot 2 = 225 = {15^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{17 \pm 15}}{{2 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}\frac{1}{2}\\8\end{array} \right.$$ $${m_1} = \frac{1}{2}\quad {m_2} = 8$$ $${2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} = \frac{1}{2}$$ $$\sqrt {{x^2} - 8x} \ne - 1$$ $$x \in \emptyset $$ $$\text{ММЖ}:( - \infty ;0] \cup [8; + \infty )$$ $${2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} = {2^3}$$ $${x^2} - 8x = 9$$ $${x^2} - 8x - 9 = 0$$ $$D = 64 + 36 = 100$$ $${x_{1,2}} = \frac{{8 \pm 10}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}9\\ - 1\end{array} \right.$$ $$x = 9,\quad \,x = - 1$$

№ 14 Теңдеуді шешіңіз: ${5^x} - 24 = \dfrac{{25}}{{{5^x}}},\quad \left| { \times {5^x}} \right.$

Шешуі: $${5^{2x}} - 24 \cdot {5^x} = 25$$ $${5^x} = m$$ $${m^2} - 24m = 25$$ $${m^2} - 24m - 25 = 0$$ $$D = {24^2} + 4 \cdot 25 = 676 = {26^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{24 \pm 26}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}25\\ - 1\end{array} \right.$$ $${5^x} = 25;\quad {5^x} \ne - 1$$ $$x = 2$$

№ 15 Теңдеуді шешіңіз: $10 \cdot {5^{x - 1}} - {5^{x + 1}} + {25^x} = 10$

Шешуі: $$10 \cdot {5^x} \cdot \frac{1}{5} - {5^x} \cdot 5 + {5^{2x}} - 10 = 0$$ $$2 \cdot {5^x} - 5 \cdot {5^x} + {5^{2x}} - 10 = 0$$ $${5^{2x}} - 3 \cdot {5^x} - 10 = 0$$ $${5^x} = m$$ $${m^2} - 3m - 10 = 0$$ $$D = 9 + 40 = 49 = {7^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{3 \pm 7}}{2} = \left\langle \begin{array}{l} - 2\\5\end{array} \right.$$ $${5^x} \ne - 2;\quad {5^x} = 5$$ $$x = 1.$$

№ 16 Теңдеуді шешіңіз: ${4^{ - x}} - {\left( {\dfrac{1}{2}} \right)^{x - 1}} = 8$

Шешуі: $${2^{ - 2x}} - {2^{ - (x - 1)}} - 8 = 0$$ $${2^{ - 2x}} - {2^{ - x + 1}} - 8 = 0$$ $${2^{ - 2x}} - 2 \cdot {2^{ - x}} - 8 = 0$$ $${2^{ - x}} = m$$ $${m^2} - 2m - 8 = 0$$ $$D = 4 + 32 = 36 = {6^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{2 \pm 6}}{2} = \left\langle \begin{array}{l} - 2\\4\end{array} \right.$$ $${2^{ - x}} \ne - 2;\quad {2^{ - x}} = 4$$ $$ - x = 2,\quad x = - 2$$

№ 17 Теңдеуді шешіңіз: $\dfrac{{{4^x} - {2^{x + 2}} + 3}}{{{2^{\frac{x}{2}}} - 1}} + {2^{\frac{x}{2}}} + 1 = 0$

Шешуі: $${2^{2x}} - {2^x} \cdot {2^2} + 3 + \left( {{2^{\frac{x}{2}}} + 1} \right)\left( {{2^{\frac{x}{2}}} - 1} \right) = 0;\quad {2^{\frac{x}{2}}} \ne 1$$ $${2^{2x}} - 4 \cdot {2^x} + 3 + {2^x} - 1 = 0;\quad \boxed{x \ne 0}$$ $${2^{2x}} - 3 \cdot {2^x} + 2 = 0$$ $$m = {2^x}$$ $${m^2} - 3m + 2 = 0$$ $$D = 9 - 8 = 1$$ $${m_{1,2}} = \frac{{3 \pm 1}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}2\\1\end{array} \right.$$ $${2^x} = 2;\quad {2^x} = 1$$ $$x = 1;\quad {2^x} = {2^0}$$ $$\quad \quad \quad x = 0\quad \left( {бөгде \, түбір} \right)$$ Жауабы: $x=1$

№ 18 Теңдеуді шешіңіз: ${\log _2}\left( {{2^x} - 7} \right) = 3 - x$

Шешуі: $${2^x} - 7 = {2^{3 - x}}$$ $${2^x} - 7 = {2^3} \cdot \frac{1}{{{2^x}}}\quad \left| { \times {2^x}} \right.$$ $${2^{2x}} - 7 \cdot {2^x} = 8$$ $${2^{2x}} - 7 \cdot {2^x} - 8 = 0$$ $${2^x} = m$$ $${m^2} - 7m - 8 = 0$$ $$D = 49 + 32 = 81 = {9^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{7 \pm 9}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}8\\ - 1\end{array} \right.$$ $${2^x} = 8;\quad {2^x} \ne - 1$$ $$x = 3\quad $$

№ 19 Теңдеуді шешіңіз: ${2^{x + 2}} - {2^{2 - x}} - 15 = 0$

Шешуі: $${2^x} \cdot {2^2} - {2^2} \cdot \frac{1}{{{2^x}}} - 15 = 0,\quad \left| { \times {2^x}} \right.$$ $${2^{2x}} \cdot 4 - 4 - 15 \cdot {2^x} = 0.$$ $${2^x} = m$$ $$4{m^2} - 15m - 4 = 0.$$ $$D = 225 + 4 \cdot 4 \cdot 4 = 289 = {17^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{15 \pm 17}}{{4 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}4\\ - \frac{1}{4}\end{array} \right.$$ $${2^x} = 4;\quad {2^x} \ne - \frac{1}{4}$$ $$x = 2$$

№ 20 Теңдеуді шешіңіз: ${8^x} - {4^x} = {2^x}$

Шешуі: $${2^{3x}} - {2^{2x}} - {2^x} = 0$$ $${2^x}\left( {{2^{2x}} - {2^x} - 1} \right) = 0$$ $${2^x} = 0;\quad \quad {2^{2x}} - {2^x} - 1 = 0$$ $$x \in \emptyset \quad \quad m = {2^x}$$ $${m^2} - m - 1 = 0$$ $$n = 1 + 4 = 5$$ $${m_{1,2}} = \frac{{1 \pm \sqrt 5 }}{2} = \left\langle \begin{array}{l}\frac{{1 + \sqrt 5 }}{2}\\\frac{{1 - \sqrt 5 }}{2}\end{array} \right.$$ $${2^x} = \frac{{1 + \sqrt 5 }}{2};\quad {2^x} \ne \frac{{1 - \sqrt 5 }}{2}$$ $$x = {\log _2}\left( {\frac{{1 + \sqrt 5 }}{2}} \right)$$

№ 21 Теңдеуді шешіңіз: ${9^{{x^2} - 1}} - 36 \cdot {3^{{x^2} - 3}} + 3 = 0$

Шешуі: $${3^{2{x^2} - 2}} - 36 \cdot {3^{{x^2}}} \cdot \frac{1}{{27}} + 3 = 0$$ $${3^{2{x^2}}} \cdot \frac{1}{9} - \frac{4}{3} \cdot {3^{{x^2}}} + 3 = 0,\quad \left| { \times 9} \right.$$ $${3^{2{x^2}}} - 12 \cdot {3^{{x^2}}} + 27 = 0$$ $$m = {3^{{x^2}}}$$ $${m^2} - 12m + 27 = 0$$ $$D = 144 - 4 \cdot 27 = 36 = {6^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{12 \pm 6}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}9\\3\end{array} \right.$$ $${3^{{x^2}}} = 9; \quad {3^{{x^2}}} = 3$$ $${x^2} = 2; \quad {x^2} = 1$$ $$x = \pm \sqrt 2 ; \quad x = \pm 1$$

№ 22 Теңдеуді шешіңіз: ${4^{x + 1}} + {4^{1 - x}} - 10 = 0$

Шешуі: $${4^x} \cdot 4 + 4 \cdot \frac{1}{{{4^x}}} - 10 = 0,\quad \left| { \times {4^x}} \right.$$ $${4^{2x}} \cdot 4 + 4 - 10 \cdot {4^x} = 0$$ $$m = {4^x}$$ $${m^2} \cdot 4 - 10m + 4 = 0$$ $$4{m^2} - 10m + 4 = 0$$ $$D = 100 - 4 \cdot 4 \cdot 4 = 36 = {6^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{10 \pm 6}}{{4 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}2\\\frac{1}{2}\end{array} \right.$$ $${4^x} = 2;\quad \quad {4^x} = \frac{1}{2}$$ $$2x = 1;\quad \quad {2^{2x}} = {2^{ - 1}}$$ $$x = \frac{1}{2};\quad \quad x = - \frac{1}{2}$$

№ 23 Теңдеуді шешіңіз: $3 \cdot {81^{\frac{1}{x}}} - 10 \cdot {9^{\frac{1}{x}}} + 3 = 0$

Шешуі: $$3 \cdot {9^{2 \cdot \left( {\frac{1}{x}} \right)}} - 10 \cdot {9^{\frac{1}{x}}} + 3 = 0$$ $${9^{\frac{1}{x}}} = m$$ $$3 \cdot {m^2} - 10m + 3 = 0$$ $$D = 100 - 4 \cdot 3 \cdot 3 = 64 = {8^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{10 \pm 8}}{{3 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}3\\\frac{1}{3}\end{array} \right.$$ $${9^{\frac{1}{x}}} = 3;\quad \quad {9^{\frac{1}{x}}} = \frac{1}{3}$$ $$\frac{2}{x} = 1;\quad \quad \frac{2}{x} = - 1$$ $$x = 2;\quad \quad x = - 2$$

№ 24 Теңдеуді шешіңіз: ${2^x} - {0,5^x} = 3,75$

Шешуі: $${2^x} - {\left( {\frac{1}{2}} \right)^x} = 3\frac{3}{4}$$ $${2^x} - \frac{1}{{{2^x}}} = \frac{{15}}{4},\quad \left| { \times \left( {4 \cdot {2^x}} \right)} \right.$$ $$4 \cdot {2^{2x}} - 4 = 15 \cdot {2^x}$$ $$4 \cdot {2^{2x}} - 15 \cdot {2^x} - 4 = 0$$ $${2^x} = m$$ $$4{m^2} - 15m - 4 = 0$$ $$D = 225 + 4 \cdot 4 \cdot 4 = 289 = {17^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{15 \pm 17}}{{4 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}4\\ - \frac{1}{4}\end{array} \right.$$ $${2^x} = 4;\quad {2^x} \ne - \frac{1}{4}$$ $$x = 2$$

Есептер QAZMATH.NET сайтынан алынды.

Есеп шешімдерінің авторы Базарбек Мұрат Махмутұлы

 

Жазба сіз үшін қаншалықты қажет болды?

Жұлдызшаның үстінен басыңыз!

Сіз бұл жазбаны қажетті деп таптыңыз...

Әлеуметтік желіде бөлісіңіз!

Бұл жазбаның сіз үшін қажетті болмағаны өкінішті!

Жазбамызды жақсартайық!

Жазбаны жақсартуға қандай ұсыныс айтар едіңіз?

Осы тақырыптағы посттар

Пікір қалдыру

Сіздің электронды почтаңыз жарияланбайды, Міндетті жолдарды толтырып шығыңыз.