Көрсеткіштік теңдеулер (Рустюмова 3.1.3)

()

 +/-  - Есептің жауабын көрсету/көрсетпеу.

▲/▼ - Жауап орнын жасыру/шығару

   ×    - Сұрақты алып тастау.

Жаңа айнымалы енгізу арқылы теңдеуді шешіңіз.

№ 1 Теңдеуді шешіңіз: $4 \cdot {\left( {\dfrac{3}{2}} \right)^{2x}} + 15 \cdot {\left( {\dfrac{3}{2}} \right)^x} = 54$

Шешуі: $${\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} = m$$ $$4 \cdot {m^2} + 15m = 54$$ $$4{m^2} + 15m - 54 = 0$$ $$n = {15^2} + 4 \cdot 4 \cdot 54 = 1089 = {33^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{ - 15 \pm 33}}{8} = \left\langle \begin{array}{l}\frac{{ - 48}}{8}\\\frac{{18}}{8}\end{array} \right.$$ $${\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} \ne - \frac{{48}}{8};\quad {\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} = \frac{{18}}{8}$$ $${\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} = \frac{9}{4}$$ $${\left( {\frac{3}{2}} \right)^x} = {\left( {\frac{3}{2}} \right)^2}$$ $$x = 2$$

№ 2Теңдеуді шешіңіз: $0,2 \cdot {5^{2x}} - 4,8 \cdot {5^x} - 5 = 0$

Шешуі: $${5^x} = m$$ $$0,2 \cdot {m^2} - 4,8 \cdot m - 5 = 0\quad \left| { \times 5} \right.$$ $${m^2} - 24m - 25 = 0$$ $$D = {( - 24)^2} + 4 \cdot 25 = 676 = {26^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{24 \pm 26}}{2} = {\left\langle \begin{array}{l}25\\ - 1\end{array} \right.}$$ $${5^x} = 25;\quad {5^x} \ne - 1$$ $$x = 2$$

№ 3 Теңдеуді шешіңіз: ${4^x} - 10 \cdot {2^{x - 1}} - 24 = 0$

Шешуі: $${2^{2x}} - 10 \cdot {2^x} \cdot \dfrac{1}{2} - 24 = 0$$ $${2^{2x}} - 5 \cdot {2^x} - 24 = 0$$ $${2^x} = m$$ $${m^2} - 5m - 24 = 0$$ $$D = 25 + 4 \cdot 24 = 121 = {11^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{5 \pm 11}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}8\\ - 3\end{array} \right.$$ $${2^x} = 8;\quad {2^x} \ne - 3$$ $$x = 3$$

№ 4 Теңдеуді шешіңіз: ${25^x} + 24 \cdot {5^{x - 1}} - 1 = 0$

Шешуі: $${5^{2x}} + 24 \cdot {5^x} \cdot \frac{1}{5} - 1 = 0\quad \left| { \times 5} \right.$$ $$5 \cdot {5^{2x}} + 24 \cdot {5^x} - 5 = 0$$ $${5^x} = m$$ $$5 \cdot {m^2} + 24m - 5 = 0$$ $$D = {24^2} + 4 \cdot 5 \cdot 5 = 676 = {26^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{ - 24 \pm 26}}{{5 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l} - 5\\\frac{1}{5}\end{array} \right.$$ $${5^x} = \frac{1}{5};\quad {5^x} \ne - 5$$ $$x = - 1$$

№ 5 Теңдеуді шешіңіз: ${2^{x + 1}} + {4^x} = 80$

Шешуі: $${2^x} \cdot 2 + {2^{2x}} - 80 = 0$$ $${2^x} = m$$ $$2m + {m^2} - 80 = 0$$ $${m^2} + 2m - 80 = 0$$ $$D = 4 + 4 \cdot 80 = 324 = {18^2}$$ $${m_{1/2}} = \frac{{ - 2 \pm 18}}{2} = \left\langle \begin{array}{l} - 10\\8\end{array} \right.$$ $${2^x} \ne - 10;\quad {2^x} = 8$$ $$x = 3$$

№ 6 Теңдеуді шешіңіз: ${2^{2x - 3}} - 3 \cdot {2^{x - 2}} + 1 = 0$

Шешуі: $${2^{2x}} \cdot \frac{1}{8} - 3 \cdot {2^x} \cdot \frac{1}{4} + 1 = 0$$ $${2^{2x}} - 3 \cdot {2^x} \cdot \frac{1}{4} \cdot {8} + 8 = 0$$ $${2^{2x}} - 6 \cdot {2^x} + 8 = 0$$ $${2^x} = m$$ $${m^2} - 6m + 8 = 0$$ $$D = 36 - 4 \cdot 8 = 4 = {2^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{6 \pm 2}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}2\\4\end{array} \right.$$ $${2^x} = 2;\quad {2^x} = 4$$ $$x = 1;\quad x = 2$$

№ 7 Теңдеуді шешіңіз: ${9^{x - 1}} - {3^{x + 1}} + {3^{x - 3}} = 1$

Шешуі: $${3^{2x - 2}} - {3^x} \cdot 3 + {3^x} \cdot \frac{1}{{27}} = 1$$ $${3^{2x}} \cdot \frac{1}{9} - {3^x} \cdot 3 + {3^x} \cdot \frac{1}{{27}} = 1;\quad \left| { \times 27} \right.$$ $${3^{2x}} \cdot 3 - 81 \cdot {3^x} + {3^x} = 27$$ $$3 \cdot {3^{2x}} - 80 \cdot {3^x} - 27 = 0$$ $${3^x} = m$$ $$3{m^2} - 80m - 27 = 0$$ $$D = 6400 + 4 \cdot 3 \cdot 27 = 6724 = {82^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{80 \pm 82}}{{3 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l} - \frac{1}{3}\\27\end{array} \right.$$ $${3^x} \ne - \frac{1}{3};\quad {3^x} = 27$$ $$x = 3.$$

№ 8 Теңдеуді шешіңіз: $5 \cdot {49^{3x}} = 2 \cdot {7^{3x}} + 3$

Шешуі: $$5 \cdot {7^{6x}} - 2 \cdot {7^{3x}} - 3 = 0$$ $${7^{3x}} = m$$ $$5 \cdot {m^2} - 2m - 3 = 0$$ $$D = 4 + 4 \cdot 5 \cdot 3 = 64 = {8^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{2 \pm 8}}{{5 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}1\\ - \frac{2}{5}\end{array} \right.$$ $${7^{3x}} = 1;\quad {7^{3x}} \ne - \frac{2}{5}$$ $${7^{3x}} = {7^0}$$ $$3x = 0$$ $$x = 0$$

№ 9 Теңдеуді шешіңіз: ${9^x} + 8 \cdot {3^{x - 1}} - 1 = 0$

Шешуі: $${3^{2x}} + 8 \cdot {3^x} \cdot \frac{1}{3} - 1 = 0;\quad \left| { \times 3} \right.$$ $$3 \cdot {3^{2x}} + 8 \cdot {3^x} - 3 = 0$$ $${3^x} = m$$ $$3{m^2} + 8m - 3 = 0$$ $$D = 64 + 4 \cdot 3 \cdot 3 = 100 = {10^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{ - 8 \pm 10}}{{3 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l} - 3\\\frac{1}{3}\end{array} \right.$$ $${3^x} \ne - 3;\quad {3^x} = \frac{1}{3}$$ $$x = - 1$$

№ 10 Теңдеуді шешіңіз: $33 \cdot {2^{x - 1}} - {4^{x + 1}} = 2$

Шешуі: $$33 \cdot {2^x} \cdot \frac{1}{2} - {2^{2x + 2}} - 2 = 0$$ $$\frac{{33}}{2} \cdot {2^x} - {2^{2x}} \cdot 4 - 2 = 0,\quad \left| { \times 2} \right.$$ $$33 \cdot {2^x} - 8 \cdot {2^{2x}} - 4 = 0$$ $${2^x} = m$$ $$33m - 8{m^2} - 4 = 0\quad \left| { \times ( - 1)} \right.$$ $$8{m^2} - 33m + 4 = 0$$ $$D = {33^2} - 4 \cdot 8 \cdot 4 = 961 = {31^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{33 \pm 31}}{{8 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}4\\\frac{1}{8}\end{array} \right.$$ $${2^x} = 4;\quad {2^x} = \frac{1}{8}$$ $$x = 2;\quad x = - 3$$

№ 11 Теңдеуді шешіңіз: ${6^{2x}} - 8 \cdot {6^x} + 12 = 0$

Шешуі: $${6^x} = m$$ $${m^2} - 8m + 12 = 0$$ $$D = 64 - 4 \cdot 12 = 16 = {4^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{8 \pm 4}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}6\\2\end{array} \right.$$ $${6^x} = 6;\quad {6^x} = 2$$ $$x = 1;\quad x = {\log _6}2$$

№ 12 Теңдеуді шешіңіз: ${3^{4\sqrt x }} - 4 \cdot {3^{2\sqrt x }} + 3 = 0.$

Шешуі: $${3^{2\sqrt x }} = m$$ $${m^2} - 4m + 3 = 0$$ $$D = 16 - 4 \cdot 3 = 4 = {2^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{4 \pm 2}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}3\\1\end{array} \right.$$ $${3^{2\sqrt x }} = 3,\quad \quad {3^{2\sqrt x }} = 1$$ $$2\sqrt x = 1,\quad \quad 2\sqrt x = 0$$ $$\sqrt x = \frac{1}{2},\quad \quad x = 0$$ $$x = \frac{1}{4}$$

№ 13 Теңдеуді шешіңіз: $17 \cdot {2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} - 8 = 2 \cdot {4^{\sqrt {{x^2} - 8x} }}$

Шешуі: $$17 \cdot {2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} - 8 - 2 \cdot {2^{2\sqrt {{x^2} - 8x} }} = 0$$ $${2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} = m$$ $$17m - 8 - 2{m^2} = 0$$ $$2{m^2} - 17m + 8 = 0$$ $$D = 289 - 4 \cdot 8 \cdot 2 = 225 = {15^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{17 \pm 15}}{{2 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}\frac{1}{2}\\8\end{array} \right.$$ $${m_1} = \frac{1}{2}\quad {m_2} = 8$$ $${2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} = \frac{1}{2}$$ $$\sqrt {{x^2} - 8x} \ne - 1$$ $$x \in \emptyset $$ $$\text{ММЖ}:( - \infty ;0] \cup [8; + \infty )$$ $${2^{\sqrt {{x^2} - 8x} }} = {2^3}$$ $${x^2} - 8x = 9$$ $${x^2} - 8x - 9 = 0$$ $$D = 64 + 36 = 100$$ $${x_{1,2}} = \frac{{8 \pm 10}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}9\\ - 1\end{array} \right.$$ $$x = 9,\quad \,x = - 1$$

№ 14 Теңдеуді шешіңіз: ${5^x} - 24 = \dfrac{{25}}{{{5^x}}},\quad \left| { \times {5^x}} \right.$

Шешуі: $${5^{2x}} - 24 \cdot {5^x} = 25$$ $${5^x} = m$$ $${m^2} - 24m = 25$$ $${m^2} - 24m - 25 = 0$$ $$D = {24^2} + 4 \cdot 25 = 676 = {26^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{24 \pm 26}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}25\\ - 1\end{array} \right.$$ $${5^x} = 25;\quad {5^x} \ne - 1$$ $$x = 2$$

№ 15 Теңдеуді шешіңіз: $10 \cdot {5^{x - 1}} - {5^{x + 1}} + {25^x} = 10$

Шешуі: $$10 \cdot {5^x} \cdot \frac{1}{5} - {5^x} \cdot 5 + {5^{2x}} - 10 = 0$$ $$2 \cdot {5^x} - 5 \cdot {5^x} + {5^{2x}} - 10 = 0$$ $${5^{2x}} - 3 \cdot {5^x} - 10 = 0$$ $${5^x} = m$$ $${m^2} - 3m - 10 = 0$$ $$D = 9 + 40 = 49 = {7^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{3 \pm 7}}{2} = \left\langle \begin{array}{l} - 2\\5\end{array} \right.$$ $${5^x} \ne - 2;\quad {5^x} = 5$$ $$x = 1.$$

№ 16 Теңдеуді шешіңіз: ${4^{ - x}} - {\left( {\dfrac{1}{2}} \right)^{x - 1}} = 8$

Шешуі: $${2^{ - 2x}} - {2^{ - (x - 1)}} - 8 = 0$$ $${2^{ - 2x}} - {2^{ - x + 1}} - 8 = 0$$ $${2^{ - 2x}} - 2 \cdot {2^{ - x}} - 8 = 0$$ $${2^{ - x}} = m$$ $${m^2} - 2m - 8 = 0$$ $$D = 4 + 32 = 36 = {6^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{2 \pm 6}}{2} = \left\langle \begin{array}{l} - 2\\4\end{array} \right.$$ $${2^{ - x}} \ne - 2;\quad {2^{ - x}} = 4$$ $$ - x = 2,\quad x = - 2$$

№ 17 Теңдеуді шешіңіз: $\dfrac{{{4^x} - {2^{x + 2}} + 3}}{{{2^{\frac{x}{2}}} - 1}} + {2^{\frac{x}{2}}} + 1 = 0$

Шешуі: $${2^{2x}} - {2^x} \cdot {2^2} + 3 + \left( {{2^{\frac{x}{2}}} + 1} \right)\left( {{2^{\frac{x}{2}}} - 1} \right) = 0;\quad {2^{\frac{x}{2}}} \ne 1$$ $${2^{2x}} - 4 \cdot {2^x} + 3 + {2^x} - 1 = 0;\quad \boxed{x \ne 0}$$ $${2^{2x}} - 3 \cdot {2^x} + 2 = 0$$ $$m = {2^x}$$ $${m^2} - 3m + 2 = 0$$ $$D = 9 - 8 = 1$$ $${m_{1,2}} = \frac{{3 \pm 1}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}2\\1\end{array} \right.$$ $${2^x} = 2;\quad {2^x} = 1$$ $$x = 1;\quad {2^x} = {2^0}$$ $$\quad \quad \quad x = 0\quad \left( {бөгде \, түбір} \right)$$ Жауабы: $x=1$

№ 18 Теңдеуді шешіңіз: ${\log _2}\left( {{2^x} - 7} \right) = 3 - x$

Шешуі: $${2^x} - 7 = {2^{3 - x}}$$ $${2^x} - 7 = {2^3} \cdot \frac{1}{{{2^x}}}\quad \left| { \times {2^x}} \right.$$ $${2^{2x}} - 7 \cdot {2^x} = 8$$ $${2^{2x}} - 7 \cdot {2^x} - 8 = 0$$ $${2^x} = m$$ $${m^2} - 7m - 8 = 0$$ $$D = 49 + 32 = 81 = {9^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{7 \pm 9}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}8\\ - 1\end{array} \right.$$ $${2^x} = 8;\quad {2^x} \ne - 1$$ $$x = 3\quad $$

№ 19 Теңдеуді шешіңіз: ${2^{x + 2}} - {2^{2 - x}} - 15 = 0$

Шешуі: $${2^x} \cdot {2^2} - {2^2} \cdot \frac{1}{{{2^x}}} - 15 = 0,\quad \left| { \times {2^x}} \right.$$ $${2^{2x}} \cdot 4 - 4 - 15 \cdot {2^x} = 0.$$ $${2^x} = m$$ $$4{m^2} - 15m - 4 = 0.$$ $$D = 225 + 4 \cdot 4 \cdot 4 = 289 = {17^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{15 \pm 17}}{{4 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}4\\ - \frac{1}{4}\end{array} \right.$$ $${2^x} = 4;\quad {2^x} \ne - \frac{1}{4}$$ $$x = 2$$

№ 20 Теңдеуді шешіңіз: ${8^x} - {4^x} = {2^x}$

Шешуі: $${2^{3x}} - {2^{2x}} - {2^x} = 0$$ $${2^x}\left( {{2^{2x}} - {2^x} - 1} \right) = 0$$ $${2^x} = 0;\quad \quad {2^{2x}} - {2^x} - 1 = 0$$ $$x \in \emptyset \quad \quad m = {2^x}$$ $${m^2} - m - 1 = 0$$ $$n = 1 + 4 = 5$$ $${m_{1,2}} = \frac{{1 \pm \sqrt 5 }}{2} = \left\langle \begin{array}{l}\frac{{1 + \sqrt 5 }}{2}\\\frac{{1 - \sqrt 5 }}{2}\end{array} \right.$$ $${2^x} = \frac{{1 + \sqrt 5 }}{2};\quad {2^x} \ne \frac{{1 - \sqrt 5 }}{2}$$ $$x = {\log _2}\left( {\frac{{1 + \sqrt 5 }}{2}} \right)$$

№ 21 Теңдеуді шешіңіз: ${9^{{x^2} - 1}} - 36 \cdot {3^{{x^2} - 3}} + 3 = 0$

Шешуі: $${3^{2{x^2} - 2}} - 36 \cdot {3^{{x^2}}} \cdot \frac{1}{{27}} + 3 = 0$$ $${3^{2{x^2}}} \cdot \frac{1}{9} - \frac{4}{3} \cdot {3^{{x^2}}} + 3 = 0,\quad \left| { \times 9} \right.$$ $${3^{2{x^2}}} - 12 \cdot {3^{{x^2}}} + 27 = 0$$ $$m = {3^{{x^2}}}$$ $${m^2} - 12m + 27 = 0$$ $$D = 144 - 4 \cdot 27 = 36 = {6^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{12 \pm 6}}{2} = \left\langle \begin{array}{l}9\\3\end{array} \right.$$ $${3^{{x^2}}} = 9; \quad {3^{{x^2}}} = 3$$ $${x^2} = 2; \quad {x^2} = 1$$ $$x = \pm \sqrt 2 ; \quad x = \pm 1$$

№ 22 Теңдеуді шешіңіз: ${4^{x + 1}} + {4^{1 - x}} - 10 = 0$

Шешуі: $${4^x} \cdot 4 + 4 \cdot \frac{1}{{{4^x}}} - 10 = 0,\quad \left| { \times {4^x}} \right.$$ $${4^{2x}} \cdot 4 + 4 - 10 \cdot {4^x} = 0$$ $$m = {4^x}$$ $${m^2} \cdot 4 - 10m + 4 = 0$$ $$4{m^2} - 10m + 4 = 0$$ $$D = 100 - 4 \cdot 4 \cdot 4 = 36 = {6^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{10 \pm 6}}{{4 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}2\\\frac{1}{2}\end{array} \right.$$ $${4^x} = 2;\quad \quad {4^x} = \frac{1}{2}$$ $$2x = 1;\quad \quad {2^{2x}} = {2^{ - 1}}$$ $$x = \frac{1}{2};\quad \quad x = - \frac{1}{2}$$

№ 23 Теңдеуді шешіңіз: $3 \cdot {81^{\frac{1}{x}}} - 10 \cdot {9^{\frac{1}{x}}} + 3 = 0$

Шешуі: $$3 \cdot {9^{2 \cdot \left( {\frac{1}{x}} \right)}} - 10 \cdot {9^{\frac{1}{x}}} + 3 = 0$$ $${9^{\frac{1}{x}}} = m$$ $$3 \cdot {m^2} - 10m + 3 = 0$$ $$D = 100 - 4 \cdot 3 \cdot 3 = 64 = {8^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{10 \pm 8}}{{3 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}3\\\frac{1}{3}\end{array} \right.$$ $${9^{\frac{1}{x}}} = 3;\quad \quad {9^{\frac{1}{x}}} = \frac{1}{3}$$ $$\frac{2}{x} = 1;\quad \quad \frac{2}{x} = - 1$$ $$x = 2;\quad \quad x = - 2$$

№ 24 Теңдеуді шешіңіз: ${2^x} - {0,5^x} = 3,75$

Шешуі: $${2^x} - {\left( {\frac{1}{2}} \right)^x} = 3\frac{3}{4}$$ $${2^x} - \frac{1}{{{2^x}}} = \frac{{15}}{4},\quad \left| { \times \left( {4 \cdot {2^x}} \right)} \right.$$ $$4 \cdot {2^{2x}} - 4 = 15 \cdot {2^x}$$ $$4 \cdot {2^{2x}} - 15 \cdot {2^x} - 4 = 0$$ $${2^x} = m$$ $$4{m^2} - 15m - 4 = 0$$ $$D = 225 + 4 \cdot 4 \cdot 4 = 289 = {17^2}$$ $${m_{1,2}} = \frac{{15 \pm 17}}{{4 \cdot 2}} = \left\langle \begin{array}{l}4\\ - \frac{1}{4}\end{array} \right.$$ $${2^x} = 4;\quad {2^x} \ne - \frac{1}{4}$$ $$x = 2$$

Есептер QAZMATH.NET сайтынан алынды.

Есеп шешімдерінің авторы Базарбек Мұрат Махмутұлы

 

Жазба сіз үшін қаншалықты қажет болды?

Жұлдызшаның үстінен басыңыз!

Сіз бұл жазбаны қажетті деп таптыңыз...

Әлеуметтік желіде бөлісіңіз!

Бұл жазбаның сіз үшін қажетті болмағаны өкінішті!

Жазбамызды жақсартайық!

Жазбаны жақсартуға қандай ұсыныс айтар едіңіз?

Осы тақырыптағы посттар

Пікір қалдыру

Сіздің электронды почтаңыз жарияланбайды, Міндетті жолдарды толтырыңыз. Формула теру үшін \$\$ ішіне жазыңыз