Бүтін рационал теңсіздіктерді шешу (Б-тобы)
№ 31 Теңсіздікті шешіңіз: $(x+3)^2(x-2)(x+5)^3 \lt 0$
Шешуі:
$${{{(x + 3)}^2}(x – 2){{(x + 5)}^3} = 0}$$ $${x = – 3,\quad x = 2,\quad x = – 5}$$
Жауабы: $x \in(-5 ;-3) \cup(-3 ; 2)$
№ 32 Теңсіздікті шешіңіз: $(8-x)(1+x)^2(10-x)^3 \geq 0$
Шешуі:
$${(8 – x){{(1 + x)}^2}{{(10 – x)}^3} = 0}$$ $${8 – x = 0,\quad 1 + x = 0,\quad 10 – x = 0}$$ $${x = 8,\quad \quad \,\,x = – 1,\quad \quad x = 10}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ; 8] \cup[10 ;+\infty)$
№ 33 Теңсіздікті шешіңіз: $(x-2)^2(x+1)(x-3) \leq 0$
Шешуі:
$${{{(x – 2)}^2}(x + 1)(x – 3) = 0}$$ $${x – 2 = 0,\quad x + 1 = 0,\quad x – 3 = 0}$$ $${x = 2\quad \quad \,\,\,x = – 1\quad \quad \,\,x = 3}$$
Жауабы: $x \in[-1 ; 3]$
№ 34 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(4 x^2-4 x+1\right)\left(x^2+6 x+5\right) \leq 0$
Шешуі:
$${4{{\left( {x – \frac{1}{2}} \right)}^2}(x + 5)(x + 1) \le 0}$$ $${4{{\left( {x – \frac{1}{2}} \right)}^2}(x + 5)(x + 1) = 0}$$ $${x – \frac{1}{2} = 0,\quad x + 5 = 0,\quad x + 1 = 0,\quad }$$ $${x = \frac{1}{2}\quad \quad \quad x = – 5,\quad \quad x = – 1}$$
Жауабы: $x \in[-5 ;-1] \cup\left\{\frac{1}{2}\right\}$
№ 35 Теңсіздікті шешіңіз: $x(x-1)^2 \geq 0$
Шешуі:
$${x{{(x – 1)}^2} = 0}$$ $${x = 0,\quad x = 1}$$
Жауабы: $x \in[0 ;+\infty)$
№ 36 Теңсіздікті шешіңіз: $-x^2-16+8 x \geq 0$
Шешуі:
$${ – {x^2} + 8x – 16 = 0}$$ $${ – {{(x – 4)}^2} = 0}$$ $${x = 4}$$
Жауабы: $\{4\}$
№ 37 Теңсіздікті шешіңіз: $x^4+8 x^3+12 x^2 \geq 0$
Шешуі:
$${{x^2}\left( {{x^2} + 8x + 12} \right) \ge 0}$$ $${{x^2}(x + 6)(x + 2) \ge 0}$$ $${{x^2}(x + 6)(x + 2) = 0}$$ $${x = 0,\quad x + 6 = 0,\quad x + 2 = 0}$$ $${\quad \quad \quad \,\,x = – 6,\quad \quad x = – 2}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-6] \cup[-2 ;+\infty)$
№ 38 Теңсіздікті шешіңіз: $(x-1)\left(x^2-1\right) \leq 0$
Шешуі:
$${(x – 1)(x – 1)(x + 1) \le 0}$$ $${{{(x – 1)}^2}(x + 1) \le 0}$$ $${{{(x – 1)}^2}(x + 1) = 0}$$ $${x – 1 = 0,\quad x + 1 = 0}$$ $${x = 1,\quad \quad \quad x = – 1}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-1] \cup\{1\}$
№ 39 Теңсіздікті шешіңіз: $(x+3)^3(x-3)(x-4)(x-5)^2 \leq 0$
Шешуі:
$${(x + 3)^3}(x – 3)(x – 4){(x – 5)^2} = 0$$ $${x + 3 = 0,\quad x – 3 = 0,\quad x – 4 = 0,\quad x – 5 = 0}$$ $${x = – 3\quad \quad x = 3\quad \quad \,\,\,\,x = 4\quad \quad \,\,\,\,\,x = 5}$$
Жауабы: $$x \in ( – \infty ; – 3] \cup [3;4] \cup \{ 5\} $$
№ 40 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(x^2-9\right)(x-4)^3(x+3) \leqslant 0$
Шешуі:
$${(x – 3)(x + 3){{(x – 4)}^3}(x + 3) \le 0}$$ $${(x – 3){{(x + 3)}^2}{{(x – 4)}^3} \le 0}$$ $${(x – 3){{(x + 3)}^2}{{(x – 4)}^3} = 0}$$ $${x = 3,\quad x = – 3,\quad x = 4}$$
Жауабы: $x \in[3 ; 4] \cup\{-3\}$
№ 41 Теңсіздікті шешіңіз: $(3-x)^5(x+1)^4(x-7) \geqslant 0$
Шешуі:
$${{{(3 – x)}^5}{{(x + 1)}^4}(x – 7) = 0}$$ $${x = 3,\quad x = – 1,\quad x = 7}$$
Жауабы: $x \in[3 ; 7] \cup\{-1\}$
№ 42 Теңсіздікті шешіңіз: $-9 x^2+12 x-4\gt 0$
Шешуі:
$${ – 9{x^2} + 6x + 6x – 4 \gt 0}$$ $${ – 3x(3x – 2) + 2(3x – 2) \gt 0}$$ $${ – (3x – 2)(3x – 2) \gt 0}$$
$${ – {{(3x – 2)}^2} \gt 0}$$ $${{{(3x – 2)}^2} \lt 0}$$
Жауабы: $\varnothing$
№ 43 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(7-x^2\right)(x-1)^2\left(x^2-8 x+16\right) \geqslant 0$
Шешуі:
$${\left( {7 – {x^2}} \right){{(x – 1)}^2}{{(x – 4)}^2} \ge 0}$$ $${\left( {7 – {x^2}} \right){{(x – 1)}^2}{{(x – 4)}^2} = 0}$$ $${x = \pm \sqrt 7 ,\quad x = 1,\quad x = 4}$$
Жауабы:
№ 44 Теңсіздікті шешіңіз: $(7-x)(2-x)^2(x+1) \geq 0$
Шешуі:
$$(7 – x){(2 – x)^2}(x + 1) = 0$$ $${7 – x = 0,\quad 2 – x = 0,\quad x + 1 = 0}$$ $${x = 7\quad \quad \quad x = 2\quad \quad \,\,\,x = – 1}$$
Жауабы: $x \in[-1 ; 7]$
№ 45 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(x^2-3 x+2\right)\left(x^3-3 x^2\right)\left(4-x^2\right) \leqslant 0$
Шешуі:
$${ – \left( {{x^2} – 3x + 2} \right)\left( {{x^3} – 3{x^2}} \right)\left( {{x^2} – 4} \right) \le 0}$$ $${ – {x^2}\left( {{x^2} – 3x + 2} \right)(x – 3)(x – 2)(x + 2) \le 0}$$ $${ – {x^2}(x – 1)(x – 2)(x – 3)(x – 2)(x + 2) \le 0}$$ $${ – {x^2}(x – 1){{(x – 2)}^2}(x – 3)(x + 2) \le 0}$$ $${ – {x^2}(x – 1){{(x – 2)}^2}(x – 3)(x + 2) = 0}$$ $${x = 0,\quad x = 1,\quad x = 2,\quad x = 3,\quad x = – 2}$$
Жауабы: $x \in[-2 ; 1] \cup\{2\} \cup[3 ;+\infty)$
№ 46 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(x^2-6 x+8\right)\left(x^2-4\right)\left(4+x^2-4 x\right) \geq 0$
Шешуі:
$$(x – 2)(x – 4)(x – 2)(x + 2){(x – 2)^2} \ge 0$$ $${(x – 2)^4}(x + 2)(x – 4) \ge 0$$ $${(x – 2)^4}(x + 2)(x – 4) = 0$$ $$x = 2,\quad x = – 2,\quad x = 4$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-2] \cup[4 ;+\infty) \cup\{2\}$
№ 47 Теңсіздікті шешіңіз: $(3+x)\left(x^2-x\right)^2(x-2) \geq 0$
Шешуі:
$${(x + 3){{(x(x – 1))}^2}(x – 2) \ge 0}$$ $${{x^2}{{(x – 1)}^2}(x – 2)(x + 3) = 0}$$ $${x = 0,\quad x = 1,\quad x = 2,\quad x = – 3}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-3] \cup[2 ;+\infty) \cup\{0 ; 1\}$
№ 48 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(x^2-9\right)^2(x+1)\left(x^2-2 x-3\right)(x-1) \leq 0$
Шешуі:
$${{{\left( {(x – 3)(x + 3)} \right)}^2}(x + 1)(x + 1)(x – 3)(x – 1) \le 0}$$ $${{{(x – 3)}^3}{{(x + 3)}^2}{{(x + 1)}^2}(x – 1) \le 0}$$ $${{{(x – 3)}^3}{{(x + 3)}^2}{{(x + 1)}^2}(x – 1) = 0}$$ $${x = 3,\quad x = – 3,\quad x = – 1,\quad x = 1}$$
Жауабы: $x \in[1 ; 3] \cup\{-3 ;-1\}$
№ 49 Теңсіздікті шешіңіз: $(x-1)(3-x)(2-x)^2 \geq 0$
Шешуі:
$${(x – 1)(3 – x){{(2 – x)}^2} = 0}$$ $${x = 1,\quad x = 3,\quad x = 2}$$
Жауабы: $x \in[1 ; 3]$
№ 50 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(x^2+1\right)\left(x^2-4 x-5\right) \geq 0$
Шешуі:
$${\left( {{x^2} + 1} \right)(x + 1)(x – 5) \ge 0}$$ $${\left( {{x^2} + 1} \right)(x + 1)(x – 5) = 0}$$ $${x = – 1,\quad x = 5}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-1] \cup[5 ;+\infty)$
№ 51 Теңсіздікті шешіңіз: $(x-5)\left(3 x^2-x+2\right)\left(x^2-25\right) \leq 0$
Шешуі:
$${(x – 5)\left( {3{x^2} – x + 2} \right)(x – 5)(x + 5) \le 0}$$ $${{{(x – 5)}^2}(x + 5)\left( {3{x^2} – x + 2} \right) \le 0}$$ $${{{(x – 5)}^2}(x + 5)\left( {3{x^2} – x + 2} \right) = 0}$$ $${x = 5,\quad x = – 5}$$ $${3{x^2} – x + 2 = 0}$$ $${D = 1 – 24 = – 23 \lt 0}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-5] \cup\{5\}$
№ 52 Теңсіздікті шешіңіз: $x^4-2 x^2-63 \leq 0$
Шешуі:
$${{x^4} + 7{x^2} – 9{x^2} – 63 \le 0}$$ $${{x^2}\left( {{x^2} + 7} \right) – 9\left( {{x^2} + 7} \right) \le 0}$$ $${\left( {{x^2} + 7} \right)\left( {{x^2} – 9} \right) \le 0}$$ $${\left( {{x^2} + 7} \right)(x – 3)(x + 3) = 0}$$ $${x = 3,\quad x = – 3,\quad {x^2} + 7 = 0}$$
Жауабы: $x \in[-3 ; 3]$
№ 53 Теңсіздікті шешіңіз: $x^8-6 x^7+9 x^6-x^2+6 x-9\lt 0$
Шешуі:
$${\left( {{x^8} – 6{x^7} + 9{x^6}} \right) – \left( {{x^2} – 6x + 9} \right) \lt 0}$$ $${{x^6}\left( {{x^2} – 6x + 9} \right) – {{(x – 3)}^2} \lt 0}$$ $${{x^6}{{(x – 3)}^2} – {{(x – 3)}^2} \lt 0}$$ $${{{(x – 3)}^2}\left( {{x^6} – 1} \right) \lt 0}$$ $${{{(x – 3)}^2}\left( {{x^6} – 1} \right) = 0}$$ $${x = 3,\quad x = \pm 1}$$
Жауабы: $x \in(-1 ; 1)$
№ 54 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(3 x^2-5 x+8\right)(x+4)\lt 0$
Шешуі:
$${\left( {3{x^2} – 5x + 8} \right)(x + 4) = 0}$$ $${3{x^2} – 5x + 8 = 0}$$ $${D = 25 – 96 = – 71 \lt 0}$$ $${x + 4 = 0}$$ $${x = – 4}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-4)$
№ 55 Теңсіздікті шешіңіз: $x^5+x^3\lt x^2+1$
Шешуі:
$${{x^5} + {x^3} – {x^2} – 1 \lt 0}$$ $${\left( {{x^5} + {x^3}} \right) – \left( {{x^2} + 1} \right) \lt 0}$$ $${{x^3}\left( {{x^2} + 1} \right) – \left( {{x^2} + 1} \right) \lt 0}$$ $${\left( {{x^2} + 1} \right)\left( {{x^3} – 1} \right) \lt 0}$$
$${\left( {{x^2} + 1} \right)\left( {{x^3} – 1} \right) = 0}$$ $${\left( {{x^2} + 1} \right) \ne 0}$$ $${{x^3} – 1 = 0}$$ $${{x^3} = 1}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ; 1)$
№ 56 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(x^4-1\right)\left(x^2+11\right) \geq 0$
Шешуі:
$${\left( {{x^2} – 1} \right)\left( {{x^2} + 1} \right)\left( {{x^2} + 11} \right) \ge 0}$$ $${(x – 1)(x + 1)\left( {{x^2} + 1} \right)\left( {{x^2} + 11} \right) = 0}$$ $${x = 1,\quad x = – 1}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-1] \cup[1 ;+\infty)$
№ 57 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(x^3-3 x^2\right)\left(x^2+7\right) \leq 0$
Шешуі:
$${{x^2}(x – 3)\left( {{x^2} + 7} \right) \le 0}$$ $${{x^2}(x – 3)\left( {{x^2} + 7} \right) = 0}$$ $${x = 0,\quad x = 3}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ; 3]$
№ 58 Теңсіздікті шешіңіз: $(x-1)\left(x^2-1\right)\left(x^3-1\right)\left(x^4-1\right) \leq 0$
Шешуі:
$${(x – 1)\left( {{x^2} – 1} \right)\left( {{x^3} – 1} \right)\left( {{x^4} – 1} \right) = 0}$$ $${x – 1 = 0,\quad {x^2} – 1 = 0,\quad {x^3} – 1 = 0,\quad {x^4} – 1 = 0}$$ $$x = 1,\quad \quad \quad x = \pm 1,\quad \quad {x^3} = 1,\quad \quad {x^4} = 1$$ $$\quad \quad \quad \quad \quad \quad \quad \quad \quad \quad \,\,\,x = 1\quad \quad \,\,\,x = \pm 1$$
Жауабы: $\{-1 ; 1\}$
№ 59 Теңсіздікті шешіңіз: $(x-1)^5(x+2)\left(2 x-10-x^2\right)\lt 0$
Шешуі:
$${{{(x – 1)}^5}(x + 2)\left( { – {x^2} + 2x – 10} \right) \lt 0}$$ $${ – {{(x – 1)}^5}(x + 2)\left( {{x^2} – 2x + 5} \right) \lt 0}$$ $${ – {{(x – 1)}^5}(x + 2)\left( {{x^2} – 2x + 5} \right) = 0}$$
$$x – 1 = 0,\quad x + 2 = 0$$ $$x = 1\quad \quad \,\,\,x = – 2$$ $${x^2} – 2x + 5 = 0$$ $${D = – 16 \lt 0}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-2) \cup(1 ;+\infty)$
№ 60 Теңсіздікті шешіңіз: $(x-3)\left(3 x^2-x+2\right)\left(x^2-9\right) \geq 0$
Шешуі:
$${(x – 3)\left( {3{x^2} – x + 2} \right)(x – 3)(x + 3) \ge 0}$$ $${{{(x – 3)}^2}(x + 3)\left( {3{x^2} – x + 2} \right) = 0}$$
$${x – 3 = 0,\quad x + 3 = 0}$$ $${x = 3,\quad \quad \,\,\,\,x = – 3}$$
Жауабы: $x \in[-3 ;+\infty)$
№ 61 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(x^3-4 x\right)\left(x^2+2 x-8\right)\left(x^2+7 x+10\right)\left(x^2+1\right) \leq 0$
Шешуі:
$${x\left( {{x^2} – 4} \right)(x – 2)(x + 4)(x + 2)(x + 5)\left( {{x^2} + 1} \right) \le 0}$$ $${x{{(x – 2)}^2}{{(x + 2)}^2}(x + 4)(x + 5)\left( {{x^2} + 1} \right) \le 0}$$ $${x{{(x – 2)}^2}{{(x + 2)}^2}(x + 4)(x + 5)\left( {{x^2} + 1} \right) = 0}$$ $${x = 0,\quad x = 2,\quad x = – 2,\quad x = – 4,\quad x = – 5}$$
Жауабы: $x \in(-\infty ;-5] \cup[-4 ; 0] \cup\{2\}$
№ 62 Теңсіздікті шешіңіз: $(x-3)\left(x^2+3\right)\left(x^2-6 x+9\right) \leq 0$
Шешуі:
$${(x – 3)\left( {{x^2} + 3} \right){{(x – 3)}^2} \le 0}$$ $${{{(x – 3)}^3}\left( {{x^2} + 3} \right) \le 0}$$ $${{{(x – 3)}^3}\left( {{x^2} + 3} \right) = 0}$$ $${x = 3,\quad {x^2} + 3 \gt 0}$$
Жауабы: $x \in(-\infty, 3]$
№ 63 Теңсіздікті шешіңіз: $\left(27-x^3\right)\left(x^2-9\right) \leq 0$
Шешуі:
$${ – \left( {{x^3} – 27} \right)\left( {{x^2} – 9} \right) \le 0}$$ $${ – (x – 3)\left( {{x^2} + 3x + 9} \right)(x – 3)(x + 3) \le 0}$$ $${ – {{(x – 3)}^2}(x + 3)\left( {{x^2} + 3x + 9} \right) = 0}$$ $${x – 3 = 0,\quad x + 3 = 0,\quad {x^2} + 3x + 9 = 0}$$ $${x = 3,\quad \quad \quad x = – 3,\quad \quad D \lt 0}$$
Жауабы: $x \in[-3 ;+\infty)$
№ 64 Теңсіздікті шешіңіз: ${{{\left( {{x^2} – 1} \right)}^3}\left( {3{x^2} + 1} \right) \le {{\left( {{x^2} – 1} \right)}^3}\left( { – 6 – 3x – 5{x^2}} \right)}$
Шешуі:
$${{{\left( {{x^2} – 1} \right)}^3}\left( {3{x^2} + 1} \right) + {{\left( {{x^2} – 1} \right)}^3}\left( {5{x^2} + 3x + 6} \right) \le 0}$$ $${{{\left( {{x^2} – 1} \right)}^3}\left( {3{x^2} + 1 + 5{x^2} + 3x + 6} \right) \le 0}$$ $${{{\left( {{x^2} – 1} \right)}^3}\left( {8{x^2} + 3x + 7} \right) \le 0}$$ $${{{\left( {{x^2} – 1} \right)}^3}\left( {8{x^2} + 3x + 7} \right) = 0}$$ $${\quad x = \pm 1\quad \quad \,\,\,8{x^2} + 3x + 7 \gt 0}$$ $${{x^2} = 1\quad \quad \quad D \lt 0}$$ $${x = \pm 1\quad \quad \,\,\,8{x^2} + 3x + 7 \gt 0}$$
Жауабы: $x \in[-1 ; 1]$
Есептер QAZMATH.NET сайтынан алынды.
Есеп шешімдерінің авторы Күдебаева Ғалия Алмасқызы